Lagen & Atmosfeer van Saturnus - Nieuwsarchief
Orkaan op noordpool van Saturnus
1 mei 2013

De orkaan werd negen jaar geleden door Cassini ontdekt, maar toen was het winter en donker op de noordpool,
waardoor alleen in infrarood kon worden waargenomen. Nu is het zomer op het noordelijk halfrond,
en kon er een opname van de orkaan worden gemaakt op zichtbare golflengten.

Op de opname van Cassini is de grote orkaan op de noordpool van Saturnus te zien en
vertoont veel vergelijking met de tropische orkanen op aarde.

De orkaan is ongeveer twintig keer groter dan op aarde en hij heeft een doorsnede van ongeveer 2000 kilometer.
De windsnelheden van 150 meter per seconde aan de buitenrand van de orkaan zijn ongeveer vier keer zo hoog als windsnelheden in orkanen op aarde.

Orkaan op noordpool van Saturnus
Orkaan op noordpool Saturnus



Storm op Saturnus is verdwenen
6 februari 2013


Cassini merkte op 5 december 2010 de storm op Saturnus voor het eerst op. De storm ontstond op het noordelijk
halfrond en verplaatste zich naar het westen, waarna een deel zich tegen de klok in bewoog en een lange staart vormde.

Binnen enkele maanden strekte de storm zich uit over de hele omtrek van Saturnus over een afstand van 300.000 kilometer.
In juni 2011 kwamen het begin en het einde bij elkaar kwamen en ging de storm vrij snel liggen.
Eind augustus werden de laatste onweersverschijnselen gezien.

Botsing stormen Saturnus
Botsing stormen op Saturnus



Stormen op Saturnus
1 december 2012


Storm op noodpool Saturnus 27 november 2012
Storm op de noordpool van Saturnus, 27 november 2012

Cassini maakte bovenstaande opname van de storm op de noordpool op een afstand van 361.488 kilometer.

Nastorm op Saturnus
Nastorm op Saturnus

Restant van de grote storm, in het voorjaar van 2011, op het noordelijk halfrond op Saturnus.
De opvallend witte wolken ontstonden in december 2010 in de atmosfeer van Saturnus.
Naar verwachting zullen de laatste restanten van de storm eind 2013 vervagen.



Blauwe bliksem op Saturnus
19 juli 2012

Cassini heeft voor het eerst bliksemontladingen waargenomen op zichtbare golflengten aan de kant van Saturnus
die door de zon werd verlicht. In 2011 werd een groot stormgebied ontdekt op het noordelijk halfrond van Saturnus.

De bliksem is te vergelijken met de hevigste bliksemflitsen op aarde.
Op Saturnus kwam ongeveer 3 miljard watt per seconde vrij aan energie.


Bliksem op Saturnus



Straalstromen op Saturnus
18 juli 2012


De krachtige straalstromen in de dampkring van de Saturnus ontstaan niet door energie van de zon.

Dit is wel het geval met de kleinere straalstromen in de aardatmosfeer.
Bij Saturnus komt de energie uit het inwendige van de planeet.


Jetstream op Saturnus

Uit onderzoek van Cassini blijkt dat de inwendige warmte van Saturnus condensatie van waterdamp veroorzaakt
in de bovenste lagen van de atmosfeer. Door de temperatuurverschillen ontstaan kleine draaikolken.
Die draaikolken versnellen op hun beurt weer de oost-west-gerichte straalstromen.



Cassini volgt storm op Saturnus
22 november 2011


De storm ontstond op 5 december 2010 als een kleine witte vlek in het wolkendek,
maar omcirkelde binnen twee maanden de hele planeet.

Nieuwe opnamen van Cassini laten de ontwikkeling zien van het onweersgebied dat het noordelijk halfrond
van Saturnus bijna een jaar lang heeft geteisterd.

Het gebied heeft een oppervlak van 1800 kilometer van oost naar west en ongeveer 1300 kilometer van noord naar zuid.
Het is de grootste storm die in de afgelopen twintig jaar op Saturnus is gezien.

Aan de onweersfase kwam eind juni een einde, maar de restanten van de onweerswolken zijn nog te zien.
Daarmee was dit ook het langdurigste onweersgebied dat ooit op Saturnus is waargenomen.
De vorige langste storm op Saturnus was in 1903 en hield het 150 dagen vol.

Het lijkt erop dat zich om de twintig tot dertig jaar in de atmosfeer een enorme druk opbouwt,
maar waarom het dan pas tot een uitbarsting komt, is nog onduidelijk.






Cassini onderzoekt onweersgebied op Saturnus
8 juli 2011


Cassini onderzoekt sinds 5 december 2010 een enorm onweersgebied op 35 graden noorderbreedte.
De witte wolk verspreidde zich binnen enkele weken over Saturnus en is 500 keer zo groot
als het grootste stormgebied dat tot dan toe door Cassini was waargenomen.

Tijdens hoogtepunten vonden er meer dan tien bliksemontladingen per seconde plaats.
Het weer op Saturnus kent jarenlange rustige perioden, die worden onderbroken door sterke oplevingen in het weer.

In 1990 werd door de Hubble het laatste onweersgebied gezien en sinds 2004 heeft Cassini 10 onweersgebieden
waargenomen op het zuidelijk halfrond waar het toen zomer was.
Op het noordelijk halfrond begon de lente twee jaar geleden en daar ontstaan nu nieuwe onweersgebieden.

De storm heeft een lengte van 300.000 kilometer en een breedte van 15.000 kilometer.




Grote storm op Saturnus
20 mei 2011



Diep onder de wolken in de atmosfeer van Saturnus, die meestal kalm en rustig lijkt, wordt het ongeveer om de 30 jaar, als het voorjaar wordt op het noordelijk halfrond, onrustig en ontstaat er een enorme verstoring in de atmosfeer.

Cassini ontdekte de grote storm, de Grote Witte Vlek, in december 2010 (nieuws 29 december 2010, lagen en atmosfeer Saturnus) op het noordelijk halfrond. Het is de zesde keer sinds 1876 dat er een grote storm op Saturnus is ontstaan en voor het eerst is het onderzocht in infrarood licht, waardoor ook temperatuurvariaties in de storm te zien zijn, rond de gehele planeet.

De storm kan nog jarenlang in de atmosfeer doorwerken. De storm verscheen als een witte vlek van 4000 bij 5000 kilometer groot, omringd door een witte kraag. Hieruit ontwikkelde zich een steeds groter wordend wolkensysteem, die zich in oost- en westelijke richting uitbreidde.

In het verleden konden de stormen alleen onderzocht worden door op gereflecteerd zonlicht te letten.

Op de 3 afbeeldingen, gemaakt door de Very Large Telescope (VLT) van ESO,
zie je links Saturnus in zichtbaar licht, het stormt al op Saturnus.
De afbeelding in het midden is in infrarood en kijkt dieper in de atmosfeer.
Op de afbeelding rechts kijk je op de stratosfeer, daar werden temperaturen tot 20 graden hoger dan normaal gemeten.

Waarschijnlijk is de storm ontstaan door een soort onweersbui diep
in de atmosfeer. Hierbij is een pluim heet gas bovenin de atmosfeer
terechtgekomen, waarbij de hitte door circulerende winden werd verspreid.



Grote Witte Vlek en cycloon op Saturnus
29 december 2010


Op het noordelijk halfrond van Saturnus is rond 10 december een opvallende witte vlek ontdekt. Het is een stormgebied van duizenden kilometers groot en ze verschijnen wel vaker in de atmosfeer van Saturnus, maar zelden zo helder, omdat mistlagen hoog in de atmosfeer meestal het zicht ontnemen.

De "Grote Witte Vlek" werd een paar dagen later door Cassini gefotografeerd en het stormgebied neemt nog steeds in omvang toe. Het stormgebied trekt een lange staart van heldere wolken achter zich aan, met een lengte van tienduizenden kilometers.

Een andere wervelwind/cycloon ter grootte van Europa teistert Saturnus al vijf jaar. De cycloon is ongeveer 4000 kilometer breed.

Cassini stuurde in 2004 de eerste beelden naar de aarde. De cycloon is wel groot, maar de winden zijn niet heel sterk.

De cycloon zelf heeft een snelheid van ongeveer 245 kilometer per uur en aan de randen slechts 72 kilometer per uur.

Bij stabiele hogedrukgebieden kunnen cyclonen heel lang bestaan, zoals de Grote Rode Vlek op Jupiter en de Grote Donkere Vlek op Neptunus.

Of de cycloon op Saturnus 2011 haalt is nog onduidelijk.




Bliksem in dampkring Saturnus
19 april 2010


Cassini fotografeerde bliksemflitsen in de dampkring van Saturnus,
radiowaarnemingen wezen dit wel uit, maar de flitsen zijn nog niet
eerder in beeld gebracht. Dit kwam voornamelijk doordat
de heldere ringen van Saturnus de korte flitsen overstraalden.

In augustus 2009 werd het ringenstelsel van Saturnus van opzij door de zon
beschenen en hierdoor veel donkerder, zodat de bliksemschichten konden
worden vastgelegd. De grootste lichte wolk in de dampkring is ongeveer
3000 kilometer lang en de gebieden die oplichten door krachtige,
kortdurende bliksemontladingen zijn een paar honderd kilometer groot.


Bliksem in de atmosfeer van Saturnus

De lichtpuntjes in de wolken zijn de bliksemflitsen
en hebben een doorsnede van ongeveer 300 kilometer.

Op Saturnus zijn drie typen wolken die bliksems kunnen produceren.
De bovenste laag bestaat uit ammoniak ijs, de middelste laag is een mengsel
van waterstofsulfide en ammoniak, in de onderste laag bevindt zich water.



Poollicht op Saturnus
25 november 2009


Cassini heeft opnamen gemaakt van het poollicht boven het noordelijk
halfrond van Saturnus, die met tussenpozen van enkele minuten
veranderen en een hoogte van meer dan 1200 kilometer bereiken.

Het poollicht op Saturnus komt sterk overeen met dat op aarde,
maar de atmosfeer van Saturnus bestaat voornamelijk uit licht waterstofgas,
waardoor het zich tot op veel grotere hoogte uitstrekt dan op de aarde.


Aurora op Saturnus

Poollicht komt voor op planeten met een duidelijk magnetisch veld en een atmosfeer,
waar deeltjes door het magnetische veld, naar de magnetische pool worden geleid
en in botsing komen met moleculen in de atmosfeer.
Deze moleculen stralen de verkregen energie uit als licht.

Op aarde bevindt het poollicht zich op een hoogte van
ongeveer 100 tot 500 kilometer boven het oppervlak.



Gigantische onweersbui op Saturnus
17 september 2009


Een onweersbui, met een duur van acht maanden op het zuidelijk halfrond
van Saturnus, isde langste onweersbui in het zonnestelsel.
Het record stond tot nu toe op zevenenhalve maand, ook een onweersbui
op Saturnus en duurde van november 2007 tot juli 2008.
In de nieuwe onweersbui ontstond half januari 2009 de eerste bliksemactiviteit.

Door de radiogolven die afkomstig zijn van de bliksemontladingen en zich vormen
in de atmosfeer, kan men de ionosfeer van Saturnus, de elektrisch geladen laag
die de planeet omhult, onderzoeken.

De golven komen door de ionosfeer in de richting van Cassini en kunnen ons iets
laten zien over de samenstelling van die laag en de mate waarin ionisatie optreedt in
verschillende gebieden. De resultaten hiervan zijn in overeenstemming met
de gegevens die eerder werden verzameld door de Voyager 1 en 2.


Langst durende onweersbui op Saturnus

De radiogolven zijn tienduizend keer zo krachtig als vergelijkbare radiogolven
van bliksemontladingen op aarde. Het onweerssysteem op Saturnus heeft
een doorsnede van ongeveer drieduizend kilometer.

De onweersactiviteit komt voornamelijk voor in een gordel op ongeveer 35 graden zuiderbreedte.
Hoe dat komt is niet bekend, maar vermoedelijk is er sprake van een seizoenseffect.
Met behulp van antennes en ontvangers van Cassini's RPWS,
Radio and Plasma Wave Science, wordt dit gebied in de gaten gehouden.



Veel helium in het binnenste van Saturnus en Jupiter
28 januari 2009


Uit onderzoek blijkt dat het hete binnenste van Saturnus en Jupiter voor het overgrote deel
uit waterstof en helium bestaan, de twee lichtste elementen in de natuur.

Op grote diepte binnenin is de druk en temperatuur zo hoog dat waterstof vloeibaar en elektrisch
geleidend wordt. Dit metallisch waterstof is in grote delen van het binnenste vermengd met helium.

Nieuwe berekeningen laten zien dat vermenging boven een bepaalde temperatuur
en afhankelijk van de druk niet meer mogelijk is. Bij Jupiter is de druk extreem hoog,
daarvoor is een veel hogere temperatuur vereist.


Binnenste van Saturnus

Dit betekent dat er in een klein gebied in het binnenste van Jupiter en in een veel
groter gebied in het binnenste van Saturnus een soort regen van helium plaatsvindt,
waarbij het zwaardere gas naar grotere diepte zakt. Die differentiatie produceert warmte,
en geeft een verklaring voor de grote hoeveelheid warmtestraling van Saturnus zelf.



Atmosfeer van Saturnus
18 oktober 2008


Het hoge noorden heeft een zeer actieve wolkenband waar kolkende wervelstormen ontstaan.


Aktieve atmosfeer Saturnus

Een hoek van de hexagon op de noordpool is linksboven te zien,
de opname is gemaakt op 25 augustus 2008.


Hexagon in de atmosfeer van Saturnus



Enorme stormen in de atmosfeer op de polen van Saturnus
15 oktober 2008


Cassini heeft opnamen gemaakt van een enorme cycloon op de noordpool van Saturnus.
In 2006 was al een cycloon op de zuidpool van Saturnus ontdekt. De noordelijke cycloon is
alleen waarneembaar op nabij-infrarode golflengten, omdat het daar nu donker en winter is.

De wolken in de storm op de noordpool draaien met een snelheid van zo'n 530 kilometer
per uur, dat is meer dan twee keer zo snel dan bij de orkanen op aarde.


Noord en zuidpool van Saturnus met de cyclonen

De opnamen van de polen zijn gemaakt op 15 juni de linker foto en 16 juni de rechter foto
op een afstand van 602.000 en 652.000 kilometer boven de wolken.

Om de cycloon heen bevindt zich een hexagoon, een zeshoekige vorm die zelf niet
lijkt te bewegen. De Voyager 1 en 2 hebben dit verschijnsel ook al waargenomen.
De donkere gebieden in de stormen ontstaan waarschijnlijk door onweerachtige processen
die ongeveer honderd kilometer onder de wervelstormen plaatsvinden.

Orkanen op aarde onttrekken hun energie aan warm oceaanwater, onder de cyclonen op Saturnus
bevindt zich geen watermassa, maar ze krijgen hun energie van enorme onweerswolken en
de warmte die wordt afgegeven door het verdampende water daarin.

Een ander verschil is dat de cyclonen op Saturnus aan de polen vast lijken te zitten,
terwijl op aarde de orkanen zich over grote afstanden verplaatsen.
Maar verder lijken de orkanen op beide planeten sterk op elkaar.


Storm zuidpool van Saturnus



Atmosfeer blijft bewegen
6 september 2008


Storm Alley is een band met sterk draaiende bewegingen in een turbulente gebied in de atmosfeer van Saturnus.
De actieve storm in dit gebied is sinds zijn ontstaan begin 2004 voortdurend aanwezig.

De opnames zijn door Cassini verzameld op 23 juli 2008 op een afstand van een miljoen kilometer.


Storm Alley op Saturnus



Onweersbui op Saturnus houdt al vijf maanden stand
1 mei 2008


Er woedt een zeer krachtige onweersbui in de atmosfeer van Saturnus, met bliksems tot 10.000 keer
sterker en met een omvang van enkele duizenden kilometers veel groter, dan op onze aarde.
Cassini houdt de storm nu al vijf maanden in de gaten.

De eerste tekenen van bliksemontladingen, korte pulsen radiostraling, werden op 27 november 2007
opgemerkt door Cassini. De eerste visuele waarnemingen op 6 december. Ook in 2004 en 2006
zijn langdurige onweersgebieden op Saturnus waargenomen, maar deze hielden nog geen maand stand.
Waarschijnlijk dat het onweer samenhangt met de herfst die op het zuidelijk halfrond van Saturnus begint.


Grote storm op Saturnus

De storm bevindt zich in het gebied, die bekend staat als Storm Alley, hier werden al eerder bliksems
en stormen waargenomen. Deze storm kan wetenschappers meer inzicht geven over het klimaat
en de processen die verantwoordelijk zijn voor de intense bliksemactiviteit op Saturnus.

Cassini kan om de tien uur en bijna vijftig minuten de storm waarnemen, wanneer Saturnus rond
zijn as is gedraaid, de storm waarnemen. Cassini neemt de onweersbui met de camera die radiosignalen opvangt.
Het geluid van een opname van een storm uit 2006, lijkt op het geluid van onweer na een warme zomerdag op aarde.



Polen van Saturnus vertonen warme wervels
3 januari 2008


Op de noordpool van Saturnus bevindt zich een onverwacht warme plek, terwijl de noordpool
al meer dan tien jaar in ijzige duisternis ligt. Deze plek lijkt op de warme plek die eerder
op de zuidpool werd gevonden. De bron van deze warmte is niet bekend.
Uit gegevens van Cassini blijkt dat zich op beide polen een groot wervelend stormcomplex bevindt.

Dankzij observaties van de Keck II Telescope was het bestaan van de hot spot op de zuidpool van Saturnus
al bekend. Het vinden van een vergelijkbaar complex op het noordelijk halfrond, was echter een verrassing.
Eerst dacht men dat de warme plek op de zuidpool verband houdt met de zomerse omstandigheden
die momenteel heersen op het zuidelijk halfrond van Saturnus en omdat de noordpool sinds 1995
geen zonlicht heeft ontvangen, werd dit niet verwacht op de noordpool.

De metingen van Cassini laten zien, dat de donkere cycloon aan de noordpool dezelfde structuur
en temperatuur heeft als op de zuidpool. De wolken zijn beide arm aan fosforgas, wat waarschijnlijk
veroorzaakt wordt door verticale luchtstromen in de atmosfeer van Saturnus. De poolstormen lijken vaste
en specifieke kenmerken te zijn van de planeet en lijken niet af te hangen van de hoeveelheid invallend zonlicht.


Hete plek noordpool Saturnus

Het lijkt erop dat beide warme plekken het resultaat zijn van lucht die naar de polen stroomt,
hier wordt samengedrukt en verwarmd en vervolgens de diepte in gaat. Maar hoe deze circulatie ontstaat
en zo lang in stand kan blijven, is onduidelijk. Hoewel de beide poolgebieden op elkaar lijken en dezelfde
warme plek vertonen, zijn de structuren niet gelijk, de wervel aan de noordpool vertoont een opmerkelijke en
onverklaarbare zeshoekvorm. Deze structuur werd voor het eerst gezien in de tachtiger jaren door Voyagers.

In 2007 werd de zeshoek, hexagoon,weer gezien door Cassini. De heldere, warme zeshoek ligt veel hoger ligt
dan voorheen werd aangenomen. De structuur reikt tot de bovenkant van de troposfeer. Er is een verband met
neerwaartse stromen in de troposfeer, maar de zeshoeksvorm kunnen de onderzoekers niet verklaren.

De winter op Saturnus duurt zo'n 15 jaar. Onderzoekers hopen de komende jaren met het wisselen van
de seizoenen,meer details in de noordelijke cycloon te zien. Ook Neptunus heeft dergelijke polaire hot spots,
onderzoek moet meer bekendheid geven over de vreemde bewegingen rond de polen van de reuzenplaneten.



Straalstromen in de atmosfeer van Saturnus
10 mei 2007


Door kleine stormsystemen in de atmosfeer van Saturnus ontstaan krachtige straalstromen, of stroomversnellingen,
die met snelheden tot ongeveer 1600 kilometer per uur oost- of westwaarts trekken,
dat is tien keer sneller dan straalstormen in de atmosfeer van de aarde.

De stormsystemen drijven de straalstromen aan. Tot nu toe dacht men dat het andersom werkte en dat de draaiing
van de wervelstormen veroorzaakt werd door de kracht uit de straalstromen, die met hoge snelheden evenwijdig
aan de evenaar van Saturnus bewegen.




Straalstromen op Saturnus

Dit proces kende men al op aarde, maar werd nu ook aangetoond op Jupiter en Saturnus.
De ontdekking, die gedaan is na het analyseren van foto's gemaakt door Cassini, betekent dat donkere wolken overeenkomen
met opstijgende lucht, terwijl lichtere wolken juist overeenkomen met dalende lucht, ook het tegenovergestelde van
wat tot nu toe altijd werd aangenomen. Hetzelfde geldt waarschijnlijk ook voor Jupiter.



Wolkenbanden Saturnus in zandkleur
7 mei 2007


Mooie spiraalvormige stromingen en draaiingen kenmerken de banden in de atmosfeer van Saturnus.
De opname is gemaakt door Cassini op 19 augustus 2005 op een afstand van ongeveer 492.000 kilometer van Saturnus.


Zandkleurige wolkenbanden Saturnus



Zeshoekige stroming, hexagoon, rond noordpool Saturnus
27 maart 2007


Cassini ziet in het wolkendek boven de noordpool van Saturnus een zesvormige honingraat structuur.
De zeshoekige structuur, hexagoon, is twintig jaar geleden ook waargenomen door de Voyagers.

Onderzoekers staan voor een raadsel, want zo'n hoekige polaire stroming is bij geen van
de andere planeten van ons zonnestelsel te zien, ook niet aan de zuidpool van Saturnus.
Het ontstaan van de zeshoek heeft waarschijnlijk iets te maken met de stand van Saturnus ten opzichte van de zon.


Hexagoon op de noordpool van Saturnus

De zeshoek heeft een doorsnede van ongeveer 25.000 kilometer en strekt zich uit tot een diepte van
honderd kilometer, er passen wel vier aardes in. De noordpool van Saturnus bevindt zich nu in
de duisternis, hierdoor kan de structuur alleen met infrarood-instrumenten worden waargenomen.
De komende jaren hopen de onderzoekers meer te weten te komen over de polaire stroming.



Orkaanachtige storm op Saturnus
9 november 2006


Cassini heeft een enorm stormgebied in de atmosfeer van Saturnus waargenomen, het gebied is iets kleiner
dan de doorsnede van de aarde. De 8000 kilometer grote orkaan bevindt zich boven de zuidpool
en net als op aarde heeft de storm een oog met eromheen hoog uitstekende wolken.

Het verschil is, dat deze storm op dezelfde plek blijft liggen en het ontstaan ervan is anders dan dat op aarde,
want onder deze storm bevindt zich geen warm oceaanwater, wel is de atmosfeer hier enkele graden warmer
dan op andere delen van Saturnus. Door het oog kunnen we twee keer zo diep in de atmosfeer van Saturnus
kijken als op andere plaatsen. De donkere wolken die daar te zien zijn, zijn nog een raadsel.

De storm bereikt windsnelheden van 550 kilometer per uur. De spiraalwolken die het oog vormen hebben
een hoogte van 30 tot 75 kilometer. Dat is vijf keer hoger dan normale orkanen op de aarde.


Orkaan op Saturnus

Spiraalwolken zijn kenmerkend voor orkanen op aarde. Deze worden gevormd als vochtige lucht
in de richting van het oog van de orkaan gaat en vervolgens verticaal omhoog wordt geduwd.
Dit veroorzaakt zware regenval rondom een cirkel met neergaande lucht in het oog van de storm.
Het is nog onduidelijk of er sprake is van gelijke voorwaarden bij de storm op Saturnus.

Oogachtige stormen kwamen tot nu toe alleen voor op aarde. Saturnus is de tweede planeet binnen ons zonnestelsel
waar zulke soorten stormen aanwezig zijn. Veel stormen, zoals de Grote Rode Vlek op Jupiter, zijn veel groter dan
de storm op de zuidpool van Saturnus, maar dit zijn geen oogachtige stormen en ze zijn rustiger in het centrum.



Cassini maakt infraroodfoto's van de wolken op Saturnus
10 oktober 2006


Op de foto zien we dat links, vastgelegd door de infraroodcamera, de nachtzijde
van Saturnus van binnenuit door de warmtestraling wordt verlicht
en veel verschillende vormen en grootten laat zien van de wolken in de atmosfeer.
Dit is een compositiefoto van verschillende golflengtes, van zichtbaar licht tot infrarood.

De helderrode delen op de foto zijn bijna wolkenvrij, terwijl de donkerrode zones eerder
aan de bewolkte kant zijn. In het rechter gedeelte, waar het op dat moment dag was, zien we
dat het zonlicht verstrooid wordt door mist hoog in de atmosfeer van Saturnus,
de wolken zijn niet zichtbaar, omdat ze schuilgaan onder dikke heiige lagen.


Saturnus in infrarood

Als we de foto nog dichterbij bekijken, zien we dat de wolken op het noordelijke halfrond opvallend
dunner en roder zijn dan in het zuiden, dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de seizoenen.
Over enkele jaren begint de lente op het noordelijke halfrond.

Cassini maakte de foto's in februari 2006 op een afstand van 1,6 miljoen kilometer van Saturnus.


Noordpool van Saturnus in infrarood

Nog een infraroodopname van de noordelijke wolkenbanden van Saturnus, die zich op geruime diepte in de atmosfeer bevinden.
De wolkenband in het midden lijkt op een kralenketting, deze ketting heeft een lengte van 60.000 kilometer.



Cassini maakt opname van Saturnus en Rigel, Saturnus atmosfeer
29 mei 2006


Wetenschappers gebruiken de opname, die Cassini van de atmosfeer van Saturnus en de ster Rigel heeft genomen,
om de verticale structuur van de nevels in de bovenste atmosfeer van de planeet te onderzoeken.

Het zwakker of sterker worden van de ster geeft op elke hoogte informatie over de dichtheid van de nevel.
Rigel heeft Cassini hiermee geholpen om de atmosfeer van Saturnus te onderzoeken.

Op de opname van Cassini verschijnt Rigel, een superreus vanachter de nevelige bovenste atmosfeer van Saturnus.


Saturnus en Rigel

De opname is op 28 april genomen door Cassini, op ongeveer 663.000 kilometer afstand van Saturnus.

Rigel is één van de 10 helderste sterren die aan de hemel te zien zijn.
De ster staat in het bekende sterrenbeeld Orion.



Heldere wervelingen in de atmosfeer van Saturnus
13 april 2006


Saturnus draait snel, in 10.8 uur, rond zijn as, maar de wolkenbanden draaien met een andere snelheid
ten opzichte van Saturnus. Dit veroorzaakt onstuimige wervelingen in de atmosfeer,
die enorme uitgestrekte en afgeknipte patronen vormen, waargenomen door Cassini.

De lichte ovale vlek in de atmosfeer is één van de vele wervelingen, die op het zuidelijk halfrond
voorkomen en worden kattenogen - cat's eye - genoemd.


Atmosfeer Saturnus met een kattenoog

Deze wervelingen kunnen zich ook samenvoegen en wel maanden tot jaren duren.
In tegenstelling tot de aarde, waar het weer wordt beïnvloed door de zon, worden
stormen en wervelingen op Saturnus gedeeltelijk veroorzaakt door de inwendige warmte.



Zwaar onweer op Saturnus
14 februari 2006


Cassini heeft zeer krachtige bliksemontladingen ontdekt in de dampkring van Saturnus.
Het radio-instrument van Cassini registreerde de radiostraling van de ontladingen.

In de Saturnusdampkring is een groot onweersgebied van witte wolken gezien
op de plaats waar de bliksemontladingen ontstonden.
Zulke grote onweersgebieden kunnen wekenlang op Saturnus aanhouden.


Een groot onweersgebied van witte wolken

Het zijn de krachtigste ontladingen die tot nu toe op Saturnus zijn waargenomen,
ongeveer duizend keer zoveel energie als de bliksem op aarde.

De oorsprong van de bliksemactiviteit werd waarschijnlijk veroorzaakt door
een uitbarsting van radio-straling op 23 januari 2006.
De storm is groter dan het oppervlak van de Verenigde Staten.


Bliksemontladingen waargenomen door Cassini



Wervelstorm op Saturnus
11 augustus 2005



Wervelstorm op Saturnus

De Cassini maakte deze foto op 10 september 2004 vanaf een afstand van 8.8 miljoen kilometer van Saturnus.



Poollicht op Saturnus
4 augustus 2005


Het poollicht van Saturnus gedraagt zich op dezelfde manier als op aarde.
Het is echter veel stabieler dan het aardse poollicht
en minder gevoelig voor het magnetische veld dat met de zonnewind wordt meegesleept.

De kleuren zijn niet echt, je kunt het poollicht (aurora) aan de blauwe kleur herkennen.


Poollicht op Saturnus

Poollicht ontstaat als geladen deeltjes uit de ruimte in het magnetische veld van een planeet terechtkomen
en via de veldlijnen naar de polen worden geleid, waar ze in botsing komen met atmosferische gassen.



Zuidkant van Saturnus
4 april 2005


De foto is genomen op een afstand van 1.2 miljoen kilometer.

Je ziet de schaduwen van de ringen en de wolkenbanden.


Zuidkant van Saturnus

Lees meer over Saturnus:

Lagen & Atmosfeer Manen Ontstaan Ringen Ruimtevaart